Nếu bạn mới biết đến The Graph và không phải là một nhà phát triển, bài tổng quan này dành cho bạn.
Tóm tắt: Bạn tò mò về The Graph nhưng không biết hỏi ai? Bài viết này sẽ giúp bất kỳ ai—đặc biệt là những người không có nền tảng kỹ thuật—hiểu về The Graph, cách nó hoạt động, ai vận hành mạng lưới này và tại sao nó lại quan trọng.
The Graph là gì?
Nói một cách đơn giản, The Graph sắp xếp dữ liệu blockchain để chúng ta có thể truy cập và tìm kiếm nó dễ dàng.
Truy cập dữ liệu blockchain không đơn giản vì dữ liệu được lưu trữ trong các khối phân tán và liên kết với nhau, không phải theo cách dễ tìm kiếm như cơ sở dữ liệu thông thường.
Hãy phân tích chi tiết
Nếu chúng ta xem mô tả về The Graph, sẽ thấy rằng:
The Graph là một giao thức phi tập trung dùng để lập chỉ mục và truy vấn dữ liệu blockchain.
The Graph là gì? (tài liệu)
Nếu bạn không có nền tảng về kỹ thuật, các thuật ngữ này có thể làm bạn cảm thấy bối rối. Chúng ta hãy cùng đi vào giải thích chi tiết hơn.
The Graph mang đến một giao thức lập chỉ mục phi tập trung, giúp các nhà phát triển tự do sáng tạo với phần mềm mã nguồn mở. Cùng với đó, dịch vụ lập chỉ mục cũng hoàn toàn phân tán: nó được cung cấp bởi một cộng đồng tham gia phi tập trung, nơi mọi người có thể tham gia và nhận phần thưởng mà không cần sự cho phép từ bất kỳ tổ chức trung ương nào.
Dữ liệu trên blockchain có gì thú vị?
Chúng ta đã biết The Graph giúp sắp xếp và đơn giản hóa việc truy cập dữ liệu blockchain. Nhưng thực sự thì dữ liệu này chứa những gì? Ví dụ, hãy nghĩ đến các giao dịch khối mà bạn thấy trên các công cụ như Etherscan. The Graph không chỉ làm cho dữ liệu blockchain dễ tiếp cận hơn mà còn cung cấp thông tin cho các ứng dụng phi tập trung (dApps), bảng điều khiển và phân tích dữ liệu.
💡 A block explorer là công cụ trực tuyến để tìm kiếm thông tin thời gian thực và lịch sử về một blockchain.
Tưởng tượng The Graph như Google cho blockchain
Google giúp bạn nhanh chóng tìm thấy thông tin trên internet nhờ vào chỉ mục của nó. The Graph làm điều tương tự cho blockchain, bằng cách lập chỉ mục dữ liệu và làm cho việc truy vấn thông tin trở nên đơn giản và hiệu quả. Vì vậy, những gì Google có thể làm cho internet, The Graph cũng có thể làm cho blockchain.
The Graph hoạt động như thế nào?
Thay vì đi sâu vào các hoạt động kỹ thuật của The Graph, hãy cùng khám phá một vài cách mà nó được sử dụng để truy xuất dữ liệu từ blockchain.
Lấy dữ liệu từ blockchain
The Graph cho phép các nhà phát triển gửi dữ liệu từ blockchain đến các ứng dụng phi tập trung (dApps) của họ.
Các dApp giao tiếp với một subgraph để lấy dữ liệu. Một subgraph là một API mã nguồn mở mà nhà phát triển xây dựng trên Mạng The Graph để ứng dụng của họ có thể yêu cầu dữ liệu chính xác. Nó giống như một công cụ tìm kiếm được tùy chỉnh cho dữ liệu blockchain.
Một API, hay giao diện lập trình ứng dụng, là một tập hợp các hướng dẫn giúp các ứng dụng phần mềm giao tiếp với nhau để trao đổi dữ liệu.
Subgraphs cho phép giao tiếp giữa dApp và blockchain. Các subgraph có thể được truy vấn bằng ngôn ngữ truy vấn GraphQL (GraphQL là cách bạn phải diễn đạt các truy vấn hoặc yêu cầu thông tin), và dữ liệu được yêu cầu sẽ được lấy về. Bạn có thể coi subgraph như là phần “hậu trường” của một ứng dụng.
Lấy dữ liệu từ lưu trữ mở và oracles
Các subgraph cũng có thể lấy dữ liệu từ các lưu trữ phi tập trung như Arweave hoặc IPFS, cũng như từ các oracles đưa dữ liệu ngoài chuỗi vào trong chuỗi. Điều này giúp các nhà phát triển dễ dàng truy vấn và sử dụng dữ liệu này trong các ứng dụng của họ.
Lấy dữ liệu đã được chuyển đổi để phân tích
The Graph cũng giúp dữ liệu blockchain trở nên dễ hiểu và dễ sử dụng hơn. Ví dụ, nó cho phép bạn tính tổng tích luỹ hoặc theo dõi sự thay đổi theo thời gian, như tổng số người dùng hoặc giao dịch khối. Những chuyển đổi dữ liệu này được thực hiện thông qua các subgraph, cung cấp cái nhìn và phân tích hữu ích.
Vai trò trong Mạng The Graph
Một cộng đồng các thành viên làm việc cùng nhau để giúp Mạng The Graph thành công.
Điều thú vị là những người này không phải là nhân viên của The Graph và họ không cần sự cho phép của ai để tham gia. Bất kỳ ai cũng có thể gia nhập mạng lưới và đóng góp. Họ được khuyến khích và thưởng bằng cách thực hiện công việc tốt theo khả năng của mình.
Không phải ai cũng có thể trở thành indexer, vì công việc này yêu cầu kỹ năng kỹ thuật mà bạn cần học trước khi có thể tham gia hiệu quả, nhưng gần như ai cũng có thể ủy thác—bạn chỉ cần có một số token GRT và một chút kiến thức cơ bản.
💡 GRT là token mà các nhà phát triển sử dụng để thanh toán cho các truy vấn, và các indexer cũng như delegator sử dụng và kiếm tiền trên Mạng The Graph.
Dưới đây là các vai trò hiện tại:
Nhà phát triển
Một vai trò kỹ thuật giúp mở rộng mạng lưới bằng cách xây dựng các subgraphs và dApps sử dụng dữ liệu blockchain.
- Xây dựng các subgraphs và đăng tải chúng lên Mạng The Graph.
- Truy vấn các subgraphs bằng GraphQL để cung cấp dữ liệu cho các ứng dụng của mình.
- Thêm tín hiệu vào các subgraphs của mình để khuyến khích việc indexing.
Xem thêm về việc phát triển.
💡 Tín hiệu (Signal) đại diện cho một số GRT liên kết với một subgraph cụ thể, nhằm thông báo cho các indexer rằng subgraph đó quan trọng và chất lượng (tức là, nó xứng đáng được indexing). Chủ sở hữu hoặc nhà phát triển subgraph thêm tín hiệu vào subgraphs của mình để cải thiện cơ hội được indexing.
Indexer
Một vai trò kỹ thuật chuyên sắp xếp dữ liệu để truy xuất một cách hiệu quả và đáng tin cậy trong việc indexing các subgraphs và phục vụ các truy vấn để thu hút các delegator.
- Indexing subgraphs: Indexer lập chỉ mục các subgraphs và làm cho chúng sẵn sàng để được truy vấn (một subgraph không thể được truy vấn cho đến khi nó được lập chỉ mục).
- Phục vụ truy vấn trên mạng: Xử lý các truy vấn từ các dApps.
- Khuyến khích: Được khuyến khích bởi phí truy vấn và phần thưởng indexing mà họ kiếm được từ dịch vụ của mình.
Tìm hiểu thêm về việc lập chỉ mục.
💡 Pinax là một nhà lập chỉ mục(indexer) và nhà phát triển trên Mạng The Graph. Chúng tôi đã xây dựng nhiều subgraphs, bao gồm các subgraphs lập chỉ mục các blob lịch sử. Chúng tôi cũng cung cấp dịch vụ truyền dữ liệu blockchain và dịch vụ truy vấn cho các nhà phát triển web3 và nhà phân tích dữ liệu.
Delegator
Một vai trò không yêu cầu kỹ thuật giúp các indexer xử lý nhiều truy vấn hơn trên nhiều subgraphs, từ đó cải thiện sự ổn định và việc hoạt động của mạng lưới.
- Ủy thác GRT: Delegator ủy thác GRT, nghĩa là họ đặt GRT của mình vào tay một hoặc nhiều indexer. Các indexer sử dụng GRT đó (mà không chiếm hữu) để phân bổ cho các subgraphs.
- Phân bổ GRT là khi các indexer gán GRT của mình cho các subgraphs cụ thể, cùng với GRT từ các indexer khác. Họ sẽ nhận phần thưởng dựa trên tổng số tín hiệu kết hợp và mức đóng góp của từng indexer.
- Kiếm phần thưởng: Delegator nhận một phần phí truy vấn và phần thưởng indexing từ các indexer mà họ ủy thác cho.
- Chọn lựa indexer: Delegator sử dụng đánh giá của mình và các yếu tố khác để chọn indexer để ủy thác, vì việc ủy thác của họ giống như một phiếu tín nhiệm thể hiện sự ủng hộ đối với một indexer.
Tìm hiểu thêm về việc ủy thác.
💡 Để biết thêm về việc lập chỉ mục và ủy thác, hãy xem video ngắn của The Graph về "Tổng quan nhanh về Lập chỉ mục và Ủy thác".
Tại sao The Graph quan trọng?
The Graph đang nỗ lực để phát triển Web3 và tạo ra một internet mạnh mẽ, minh bạch và đáng tin cậy hơn, nơi mọi người—kể cả những người có chuyên môn và không có chuyên môn—đều có thể tham gia và đóng góp.
Trong Web 2.0, chúng ta có một internet tương tác nơi chúng ta tạo và chia sẻ nội dung, đăng bài lên các nền tảng mạng xã hội, nhưng một số công ty khổng lồ điều hành hầu hết phần mềm mà mọi người sử dụng. Những công ty này sở hữu và kiểm soát dữ liệu của chúng ta.
Nhiều người, bao gồm cả Chris Dixon, đã sử dụng câu dưới đây để làm nổi bật một phần của vấn đề với Web 2.0:
If it’s free, you are the product.
Khi bạn sử dụng các dịch vụ như mạng xã hội miễn phí, dữ liệu và sự chú ý của bạn trở thành hàng hóa mà các công ty bán cho nhà quảng cáo.
The Graph đang thúc đẩy Web3 để phân cấp internet. Hiện tại, bạn có thể truy vấn dữ liệu blockchain mà không cần phụ thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ tập trung, và mục tiêu là mở rộng khả năng này cho tất cả các loại thông tin.
Sắp tới… nhiều dịch vụ dữ liệu mới!
The Graph đang phát triển để cung cấp các dịch vụ dữ liệu mới. Dự kiến mở rộng không chỉ giới hạn ở các subgraphs mà còn phục vụ tất cả nhu cầu dữ liệu của thế giới. Các dịch vụ như truyền dữ liệu blockchain nhanh chóng, dịch vụ AI Web3, và hệ thống thông tin mở có thể xác minh (như các biểu đồ tri thức) đang được phát triển.
Khi những dịch vụ dữ liệu này có sẵn trên mạng lưới, các vai trò mà chúng tôi đã đề cập sẽ tiếp tục được phát triển để phục vụ chúng. Các nhà phát triển, indexer và delegator sẽ có cơ hội lớn để chuyên môn hóa và phát triển cùng hệ sinh thái.
Ví dụ:
- Các nhà phát triển sẽ có khả năng xây dựng và thêm dịch vụ dữ liệu mới vào mạng lưới mà không cần phải xin phép.
- Các indexer có thể tiếp tục lập chỉ mục các subgraphs, nhưng họ cũng có thể chuyên môn hóa trong một lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như tập trung vào việc cung cấp luồng dữ liệu nhanh hơn, cung cấp tài nguyên để lưu trữ và chạy các mô hình AI, hoặc lập chỉ mục dữ liệu trong các biểu đồ tri thức.
- Các delegator có thể đảm nhận vai trò quan trọng hơn và có ảnh hưởng hơn với cách tiếp cận mới đối với việc ủy thác.
Một lưu ý cuối cùng
Bài viết này chỉ là một cái nhìn sơ lược về The Graph, cách thức hoạt động và tầm quan trọng của nó. Còn rất nhiều điều thú vị khác đang chờ bạn khám phá! Nội dung này được thiết kế đặc biệt cho những ai không chuyên và mới bắt đầu tìm hiểu về The Graph. Chúng tôi hy vọng rằng cái nhìn tổng quan đơn giản này sẽ giúp bạn bước vào thế giới của The Graph và Web3, và truyền cảm hứng để bạn tiếp tục hành trình khám phá và học hỏi để có được cái nhìn toàn diện hơn.
Tìm hiểu & Khám phá thêm
Chúng tôi đã tổng hợp một số tài liệu ngắn gọn và dễ tiếp cận bên dưới. Xin mời bạn theo dõi blog của chúng tôi để đọc thêm các bài viết trong series “Web3 Made Simple.”
Để cập nhật những gì đang diễn ra trong hệ sinh thái The Graph, hãy theo dõi chương trình tin tức của chúng tôi trên YouTube, The Graph Espresso.
Tài nguyên được chọn lọc cho người mới bắt đầu:
- Video “What is The Graph?” của The Graph
- Video “What is The Graph?” của The Graph Academy
- Video “The Graph – Google of Blockchains?” của Finematics
- Bài viết “What Is The Graph?” của Binance Academy
- Blockchain Glossary bởi Consensus
Bài viết này trả lời các câu hỏi như:
- The Graph là gì?
- Dữ liệu blockchain chứa những gì?
- The Graph hoạt động như thế nào?
- Subgraph là gì?
- Các nhà phát triển xây dựng gì trên The Graph?
- Indexer là gì?
- Delegator là gì?
- Những dịch vụ dữ liệu nào sắp đến với The Graph?
No Comments